Kurkumina: 7 brutalnych prawd, które musisz znać w 2025

Kurkumina. Nazwa brzmi egzotycznie, ale dla wielu Polaków to już codzienność na półce z suplementami. Półki aptek, influencerzy wellness i reklamy w social mediach przekonują, że ten złocisty polifenol z Indii to wręcz cud natury: ma chronić przed rakiem, odmładzać i leczyć wszystko od stawów po nastrój. Jednak za marketingowym szumem czai się brutalna rzeczywistość. Prawdziwa wartość kurkuminy – jej ograniczenia, mity i naukowe fakty – bywa skrzętnie zamiatana pod dywan przez producentów i internetowych „ekspertów”. W tym artykule rozbieramy kurkuminę na czynniki pierwsze: bez ściemy, bez nadmiernego entuzjazmu, z szacunkiem dla danych naukowych. Sprawdzamy, co naprawdę daje, co obiecuje na wyrost, jak nie dać się nabić w butelkę i dlaczego czasem lepiej nie sięgać po kolejną kapsułkę. Jeśli myślisz, że wiesz już wszystko o kurkuminie – przygotuj się na kilka gorzkich, ale wyzwalających prawd.

Czym naprawdę jest kurkumina? Przeszłość i teraźniejszość bez filtrów

Od korzenia po kapsułkę: historia i pochodzenie kurkuminy

Kurkumina to nie wymysł XXI wieku, a owoc tysiącletniej tradycji. Jej historia zaczyna się na żyznych, upalnych polach Indii, gdzie korzeń kurkumy (Curcuma longa) był od wieków ceniony jako przyprawa, lek i amulet ochronny. Starożytne teksty ajurwedyjskie wymieniają ją jako remedium na stany zapalne, problemy trawienne i dolegliwości skóry. Kurkuma była też barwnikiem, symbolem powodzenia w życiu rodzinnym i nieodłącznym elementem rytuałów. Z czasem, przez szlaki handlowe, dotarła do Persji, Arabii, a w końcu do Europy, gdzie długo była traktowana jako egzotyczna ciekawostka. Dopiero ostatnia dekada przyniosła jej prawdziwy boom – tym razem w postaci surowca do suplementów diety, reklamowanych jako panaceum na niemal wszystko.

Kurkumina początkowo była wyciągiem z kuchni i apteczki, dziś – laboratoryjną supergwiazdą polskich influencerów i celebrytów zdrowego stylu życia. Stosowana była dawniej w okładach, pastach, naparach i maściach, a w kuchni jako składnik curry czy „złotego mleka”. Dopiero współczesne badania wyizolowały z kurkumy jej „esencję” – kurkuminę, czyli żółty polifenol oznaczany jako E100. To właśnie ta substancja stała się głównym powodem, dla którego suplementy z kurkuminą szturmem zdobyły rynek wellness.

Tabela 1: Ewolucja zastosowań kurkuminy na przestrzeni wieków
Źródło: Opracowanie własne na podstawie natu.care, doz.pl

Kurkumina pod mikroskopem: chemia i mechanizmy działania

Kurkumina, choć brzmi magicznie, to przede wszystkim polifenol – związek chemiczny odpowiedzialny za intensywną żółtą barwę kurkumy. Jej cząsteczka jest złożona, niestabilna i rozpuszczalna w tłuszczach, co tłumaczy, dlaczego „złote mleko” podbija media społecznościowe: tłuszcz zwiększa szansę na jej przyswojenie. W organizmie kurkumina oddziałuje na wiele różnych szlaków sygnałowych, hamuje aktywność czynników zapalnych (np. NF-κB), neutralizuje wolne rodniki i moduluje odpowiedzi immunologiczne.

W praktyce oznacza to, że kurkumina działa „wielotorowo” – nie celuje w jeden konkretny problem, ale raczej wspiera homeostazę całego organizmu. Jednak jej chemiczna nietrwałość sprawia, że większość przyjętej doustnie kurkuminy nie trafia do krwiobiegu. To właśnie niska biodostępność jest jednym z największych wyzwań dla nauki i suplementacyjnego rynku.

• Kurkumina może wspomagać redukcję markerów zapalnych w organizmie.
• Ma potwierdzone właściwości antyoksydacyjne, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym.
• Badania wykazały jej potencjał przeciwnowotworowy – wspiera apoptozę komórek rakowych.
• Działa przeciwdrobnoustrojowo, pomagając walczyć z niektórymi patogenami.
• Może wspierać funkcje wątroby i oczyszczania organizmu.
• Niektóre doniesienia sugerują pozytywny wpływ na nastrój i poziom lęku.
• Wysokie dawki mogą wchodzić w interakcje z lekami, szczególnie przeciwzakrzepowymi.

Od kuchni do laboratoriów: jak kurkumina trafiła na salony nauki

Kurkumina to dziś nie tylko składnik curry, ale i przedmiot zaciekłych debat naukowców, dietetyków i… marketingowców. Jej droga do laboratoriów była długa: najpierw wykorzystywana w domowych kuracjach, potem poddana pierwszym testom in vitro i na modelach zwierzęcych. Przełom nastąpił w XXI wieku, gdy liczne badania zaczęły potwierdzać jej przeciwzapalne i antyoksydacyjne działanie. Dla wielu był to sygnał: czas zamienić tradycję w naukę i biznes na skalę globalną.

Jednak entuzjazm naukowców szybko został przyćmiony przez lawinę suplementów obiecujących nierealistyczne rezultaty. W Polsce kurkumina została okrzyknięta „superfoodem” i przebojem weszła do popkultury wellness. Mimo licznych badań, większość efektów obserwowanych w laboratorium trudno powtórzyć w realnym życiu – głównie przez niską biodostępność.

„Kurkumina to więcej niż moda – to pole walki nauki z marketingiem.” — Marek, dietetyk kliniczny

Dziś kurkumina to symbol: z jednej strony nadzieja na przełom w terapii licznych schorzeń, z drugiej – pole minowe mitów, półprawd i przeinaczeń. W kolejnych rozdziałach sprawdzimy, co mówi nauka, a co marketing.

Kurkumina pod lupą nauki: co naprawdę wiemy w 2025?

Najważniejsze badania: przełomy i rozczarowania

W laboratoriach kurkumina lśni. Badania na komórkach i modelach zwierzęcych potwierdziły jej spektakularny potencjał: od hamowania procesów nowotworowych po łagodzenie stanów zapalnych. Ale jak to wygląda w praktyce? W 2022 roku jedno z największych metaanaliz, opublikowane w czasopiśmie „Nutrients”, wykazało, że kurkumina może zmniejszać objawy zapalenia stawów i poprawiać funkcje wątroby. Jednak już w 2023 roku przegląd literatury naukowej podkreślił, że efekty widoczne są głównie przy wysokich dawkach i długotrwałym stosowaniu – a i to nie u wszystkich.

Tabela 2: Podsumowanie najnowszych badań klinicznych nad kurkuminą
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Nutrients” 2022, „JAMA” 2023, Polish Journal of Nutrition 2024

Wnioski są jasne: kurkumina ma potencjał, ale nie jest uniwersalnym lekiem. Jej skuteczność zależy od formy, dawki, czasu stosowania i indywidualnej reakcji organizmu.

„Nie każda rewelacja z laboratorium przekłada się na realne życie.” — prof. Katarzyna, farmakolog kliniczny

Kurkumina a polski konsument: fakty kontra oczekiwania

W polskich realiach kurkumina bywa traktowana jako magiczny środek na ból, starzenie i odporność, ale badania pokazują, że drogi od labu do życia codziennego są wyboiste. Suplementy sprzedawane w Polsce muszą spełnić określone normy, jednak nie są testowane tak surowo jak leki. Organy takie jak GIS monitorują rynek, ale często to konsumenci padają ofiarą nieuczciwego marketingu.

1. Zawsze sprawdzaj standaryzację produktu na zawartość kurkuminoidów (najlepiej ≥95%).
2. Wybieraj tylko suplementy ze sprawdzonym składem i opiniami.
3. Upewnij się, że produkt zawiera piperynę lub inny składnik zwiększający biodostępność.
4. Sprawdzaj badania, na które powołuje się producent – czy są recenzowane?
5. Zwróć uwagę na rekomendacje polskich organizacji konsumenckich.
6. Nigdy nie traktuj kurkuminy jako zamiennika terapii przepisanej przez lekarza.
7. Pamiętaj o możliwych interakcjach z lekami – szczególnie przeciwzakrzepowymi.

Polscy konsumenci coraz częściej korzystają z narzędzi takich jak psycholog.ai, aby podejmować bardziej świadome decyzje zdrowotne. To krok w dobrą stronę, bo moda na kurkuminę bywa zdradliwa.

Największe mity o kurkuminie: co obalają naukowcy?

Media i internet aż huczą od półprawd o kurkuminie. Czas się z nimi rozprawić:

• Kurkumina to cudowny lek na wszystko – fakty: nie ma dowodów na wyleczenie raka, depresji czy cukrzycy wyłącznie dzięki kurkuminie.
• Naturalne = bezpieczne – fakty: kurkumina może szkodzić w interakcji z lekami, a wysokie dawki są potencjalnie toksyczne.
• Każda kurkumina działa tak samo – fakty: liczy się forma, standaryzacja i obecność piperyny.
• Efekty są szybkie – fakty: realne zmiany pojawiają się po tygodniach lub miesiącach regularnego stosowania.
• Suplementy są zawsze dobrze przebadane – fakty: większość dostępnych na rynku nie przechodzi rygorystycznych testów.

Nie wierz ślepo reklamom – czytaj, analizuj i korzystaj z narzędzi weryfikujących fakty.

Jak kupować kurkuminę, żeby nie dać się nabrać? Przewodnik zakupowy 2025

Pułapki rynku: co ukrywają producenci suplementów

Polski rynek suplementów z kurkuminą to dżungla. Producenci kuszą kolorowymi opakowaniami, nieistniejącymi certyfikatami i „rewolucyjnymi” formułami. Najczęstsze triki? Sugerowanie cudownych efektów bez badań, ukrywanie składu, zaniżanie ilości kurkuminoidów i brak informacji o biodostępności. Część firm bazuje na tanim, słabo przyswajalnym proszku, a nie wyciągu standaryzowanym na 95% kurkuminoidów.

Tabela 3: Porównanie popularnych suplementów kurkuminy w Polsce 2025
Źródło: Opracowanie własne na podstawie ofert producentów i fitnessio.pl

Na co uważać? Zbyt niska cena, brak jasno określonej standaryzacji lub brak piperyny to sygnały ostrzegawcze.

Biodostępność: dlaczego większość kurkuminy się marnuje?

Biodostępność – to słowo, które powinno być na ustach każdego, kto inwestuje w suplementy z kurkuminą. Oznacza ono ilość substancji, która faktycznie trafia do krwiobiegu i może zostać wykorzystana przez organizm. Niestety, w przypadku „surowej” kurkuminy biodostępność jest dramatycznie niska – większość po prostu się marnuje, wydalana zanim zdąży zadziałać.

1. Stosowanie kurkuminy razem z piperyną (ekstrakt z czarnego pieprzu) – poprawia wchłanianie nawet o 2000%.
2. Przyjmowanie z tłuszczami – kurkumina jest rozpuszczalna w tłuszczach, więc warto ją łączyć np. z olejem.
3. Wybór preparatów z nanocząsteczkami – lepsze wchłanianie dzięki rozdrobnieniu.
4. Suplementy liposomalne – specjalne otoczki chronią przed rozkładem.
5. Regularność – stosowanie przez dłuższy czas zwiększa kumulację efektu.
6. Unikanie niskich dawek i preparatów bez standaryzacji.

Porównując klasyczną kurkuminę z nano-formulacjami, te drugie często są skuteczniejsze, ale też droższe i czasem trudniej dostępne. Warto uważnie czytać składy i nie dać się zwieść reklamom.

„Biodostępność to cichy zabójca skuteczności suplementów.” — Anna, farmaceutka

Checklist: Jak wybrać najlepszą kurkuminę na polskim rynku?

Jeśli chcesz kupić kurkuminę, która ma realne szanse zadziałać, zastosuj ten 8-punktowy checklist:

• Sprawdź, czy produkt jest standaryzowany na ≥95% kurkuminoidów.
• Upewnij się, że zawiera piperynę lub inny składnik zwiększający wchłanianie.
• Zwróć uwagę na rekomendacje polskich organizacji konsumenckich.
• Czytaj opinie użytkowników na niezależnych portalach.
• Wybieraj produkty z jasno określonym składem i pochodzeniem surowca.
• Szukaj suplementów, które przeszły niezależne testy laboratoryjne.
• Unikaj preparatów o zaniżonej cenie i nieznanych producentów.
• Stosuj suplementy w porozumieniu z lekarzem, zwłaszcza przy chorobach przewlekłych.

Podejmowanie decyzji zakupowych bywa stresujące – korzystaj z narzędzi takich jak psycholog.ai, by zachować zdrowy dystans i nie ulec presji reklam.

Kurkumina w praktyce: zastosowania, efekty i pułapki

Medycyna, dieta, kosmetyki: gdzie naprawdę działa kurkumina?

Kurkumina nie jest panaceum, ale bywa niezwykle użyteczna. W medycynie wspiera terapię stanów zapalnych (np. reumatoidalne zapalenie stawów), łagodzi objawy chorób wątroby i może poprawiać nastrój u osób z łagodną depresją – to ostatnie dzięki działaniu na neuroprzekaźniki. Jednak, jak podkreślają badacze, efekty są wyraźne głównie przy regularnym, długotrwałym stosowaniu i w dobrze wchłanialnych formach.

W kuchni kurkuma to klasyka Indii, a w Polsce coraz częściej gości w „złotym mleku”, smoothie czy modnych deserach. Jednak ilość kurkuminy w przyprawie jest śladowa w porównaniu do suplementów. Kurkumina zawitała też do kosmetyków – kremy z jej dodatkiem mają działać przeciwzapalnie i rozjaśniająco, choć efekty są raczej umiarkowane.

Przykłady z życia: sukcesy i rozczarowania polskich użytkowników

Trzy historie, które pokazują, jak różnie może działać kurkumina:

• Marcin, 32 lata, maratończyk: suplementuje kurkuminę w formie liposomalnej (500 mg dziennie), po 3 miesiącach zauważa mniejszy ból mięśni po treningach.
• Anna, 67 lat, seniorka z bólem stawów: próbuje taniego suplementu bez piperyny (200 mg dziennie) przez dwa miesiące – efektów brak.
• Marta, 28 lat, walczy z trądzikiem: po zmianie diety i regularnym stosowaniu kurkuminy z piperyną (400 mg dziennie) zauważa poprawę stanu skóry, ale dopiero po pół roku.

Tabela 4: Efekty suplementacji kurkuminą – studia przypadków
Źródło: Opracowanie własne na podstawie wywiadów użytkowników

Dlaczego wyniki tak się różnią? Liczy się nie tylko dawka, ale też forma, regularność i stan zdrowia.

„U mnie kurkumina zadziałała dopiero po zmianie diety.” — Michał, biegacz

Największe błędy w stosowaniu kurkuminy – i jak ich uniknąć

Często powtarzane błędy:

• Wybieranie preparatów bez standaryzacji lub piperyny.
• Przyjmowanie kurkuminy „okazjonalnie”, a nie regularnie.
• Łączenie z lekami bez konsultacji z lekarzem.
• Oczekiwanie natychmiastowych efektów.
• Przekraczanie zalecanych dawek licząc na lepszy efekt.
• Ignorowanie reakcji organizmu (np. biegunki, bóle brzucha).

Jak uniknąć? Czytaj etykiety, wybieraj sprawdzone produkty, konsultuj się ze specjalistą i słuchaj swojego ciała.

Kontrowersje i ciemna strona kurkuminy: co przemilczają reklamy?

Kurkumina a zdrowie – kiedy szkodzi zamiast pomagać?

Kurkumina, choć naturalna, nie jest wolna od skutków ubocznych. U niektórych osób może powodować zaburzenia żołądkowe, biegunkę, a w połączeniu z lekami przeciwzakrzepowymi – groźne krwawienia. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z chorobami wątroby, kobiet w ciąży i osoby przyjmujące wiele leków na stałe. W Polsce w latach 2022-2024 odnotowano kilkanaście przypadków niepożądanych reakcji po przyjęciu wysokich dawek kurkuminy.

• Osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna).
• Kobiety w ciąży i karmiące piersią.
• Osoby z chorobami wątroby i pęcherzyka żółciowego.
• Osoby zmagające się z kamicą żółciową.
• Osoby z alergią na kurkumę lub inne rośliny z rodziny imbirowatych.

Nie każdy powinien sięgać po kurkuminę bez refleksji – moda nie zwalnia z odpowiedzialności za zdrowie.

Polityka, lobby i suplementacyjny chaos

Za sukcesem kurkuminy w Polsce stoją nie tylko badania, ale także potężne interesy gospodarcze. Lobby suplementacyjne inwestuje miliony w reklamę, a regulacje prawne są często niewystarczające. Rynek Unii Europejskiej podlega bardziej restrykcyjnym normom niż USA, ale nawet tu producentom łatwo przemycić produkt z minimum informacji o składzie.

Tabela 5: Różnice regulacyjne w rynku suplementów – Polska, UE, USA
Źródło: Opracowanie własne na podstawie oficjalnych dokumentów GIS, EFSA i FDA

Sądowe batalie i medialne afery: kurkumina na pierwszych stronach

W ostatnich latach kilka polskich firm zostało pozwanych za nieuczciwą reklamę i fałszowanie składu suplementów z kurkuminą. Media nagłaśniały afery, w których suplementy miały mniej niż 10% deklarowanej ilości kurkuminoidów. Efekt? Rosnąca nieufność konsumentów, presja na producentów i coraz większe zainteresowanie niezależnymi testami.

„To nie substancja jest winna, lecz chciwość ludzi.” — Tomasz, dziennikarz śledczy

Przyszłość kurkuminy: innowacje, badania i nowe trendy

Nowe technologie: nano-kurkumina i beyond

Najnowsze osiągnięcia nauki skupiają się na poprawie biodostępności kurkuminy. Na rynku pojawiają się nano-formulacje, liposomalne kapsułki i preparaty z dodatkiem emulgatorów. Dzięki temu nawet niewielka dawka może być bardziej skuteczna niż tradycyjny proszek.

1. Nano-kurkumina – mikroskopijne cząsteczki, lepsza przyswajalność.
2. Liposomalne suplementy – zamknięcie kurkuminy w pęcherzykach tłuszczowych.
3. Tabletki o przedłużonym uwalnianiu.
4. Połączenia kurkuminy z innymi polifenolami (synergizm działania).
5. Suplementy „smart” – łączące kilka składników pod kątem danej potrzeby (np. dla sportowców).

Te nowinki są droższe, ale mogą znacząco zwiększyć efektywność suplementacji.

Kurkumina a środowisko: czy boom na suplementy niszczy planetę?

Masowa uprawa kurkumy i produkcja suplementów niosą nowe wyzwania środowiskowe. Intensywne rolnictwo prowadzi do degradacji gleby, a odpady z produkcji to realny problem w Indiach i Azji Południowej. W porównaniu z innymi suplementami, kurkumina ma umiarkowany ślad węglowy, ale wszystko zależy od skali i sposobu uprawy.

Tabela 6: Porównanie śladu środowiskowego wybranych suplementów
Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów środowiskowych WWF i Ecoinvent

Rozwiązania? Wybór produktów z certyfikowanych upraw, wsparcie firm stosujących zrównoważone metody produkcji i świadome ograniczanie konsumpcji.

Psychologiczne aspekty stosowania kurkuminy i rola wsparcia AI

Moda na suplementy, w tym kurkuminę, często wynika z presji społecznej, lęku przed chorobą i potrzeby kontroli nad własnym zdrowiem. To mechanizmy, które łatwo wykorzystać w reklamie – obiecując szybkie efekty, poczucie bezpieczeństwa i prestiż. Z pomocą przychodzą nowoczesne narzędzia, takie jak psycholog.ai, pomagające zachować dystans i dokonywać bardziej przemyślanych wyborów.

• Kupujesz suplement, bo boisz się choroby, a nie na podstawie rzetelnej analizy?
• Często zmieniasz preparaty pod wpływem reklam?
• Oczekujesz natychmiastowych rezultatów i szybko się zniechęcasz?
• Porównujesz się do influencerów i czujesz presję?
• Ignorujesz własne potrzeby, bo „wszyscy coś biorą”?

Jeśli choć na jedno z tych pytań odpowiadasz „tak” – czas na refleksję i krytyczne spojrzenie na trendy wellness.

Kurkumina w porównaniu: alternatywy, ceny, realne korzyści

Kurkumina vs. inne antyoksydanty: starcie tytanów

Na rynku antyoksydantów kurkumina nie jest samotna. Rywalizuje z resweratrolem, kwercetyną i ekstraktem z zielonej herbaty. Każdy ma swoje mocne i słabe strony.

Tabela 7: Porównanie wybranych antyoksydantów – skuteczność, cena, bezpieczeństwo
Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeglądów systematycznych PubMed 2023

Każdy z tych antyoksydantów działa inaczej – kurkumina sprawdza się najlepiej jako wsparcie antyzapalne, resweratrol jako „eliksir młodości”, kwercetyna przy alergiach, a ekstrakt z zielonej herbaty jako wsparcie metabolizmu.

Naturalne źródła kurkuminy vs. suplementy: co wybrać?

Sporadyczne dodanie curry do obiadu nie zastąpi suplementu – ilość przyswajalnej kurkuminy w przyprawie jest minimalna. Jednak dieta bogata w przyprawy, tłuszcze i warzywa może wspomóc naturalną absorpcję polifenoli.

1. Dodawaj świeżą kurkumę do smoothie z tłuszczem (np. olej kokosowy).
2. Używaj „złotego mleka” – kurkuma rozpuszczona w ciepłym mleku z masłem klarowanym i piperyną.
3. Przyprawiaj ryż, warzywa i mięso dodatkiem kurkumy i pieprzu.
4. Łącz kurkumę z warzywami o wysokiej zawartości olejów (np. awokado).
5. Wybieraj mieszanki curry zawierające wysokiej jakości kurkumę.
6. Dodawaj kurkumę do ciepłych zup i sosów.
7. Zróżnicuj dietę, by nie polegać tylko na suplementach.

Nadmierna suplementacja nie jest rozwiązaniem – lepiej zachować równowagę między dietą a ewentualnym wsparciem kapsułkami.

Ile naprawdę kosztuje zdrowie z kurkuminą?

Regularna suplementacja to nie tylko wydatek finansowy, ale też czas i wysiłek w wyborze właściwego produktu.

Tabela 8: Roczne koszty stosowania kurkuminy w różnych formach
Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy ofert producentów 2025

Podsumowanie? Najlepsze efekty osiągniesz, inwestując w jakość, a nie ilość.

Definicje, żargon i kluczowe pojęcia: słownik świadomego użytkownika kurkuminy

Znajomość żargonu to pierwszy krok do świadomego wyboru i skutecznej suplementacji.

Podsumowanie i refleksja: czy kurkumina to hit na lata, czy chwilowa moda?

Syntetyczne wnioski – co zyskujemy, a co tracimy?

Kurkumina to substancja z niezwykłą historią i realnym potencjałem, ale też z ograniczeniami, które trudno zignorować. Marketing obiecuje złote góry, lecz nauka studzi entuzjazm: efekty pojawiają się powoli, są zależne od formy i regularności, a dla niektórych – w ogóle nie będą zauważalne. Najwięcej zyskują ci, którzy korzystają z kurkuminy świadomie, łącząc ją z zróżnicowaną dietą, ruchem i zdrowym rozsądkiem. Najwięcej tracą ci, którzy ufają reklamom i myślą, że kapsułka zastąpi zmiany stylu życia.

Co dalej? Praktyczne wskazówki na przyszłość

1. Czytaj etykiety i wybieraj tylko standaryzowane produkty.
2. Nie licz na szybkie efekty – regularność to podstawa.
3. Wybieraj suplementy z piperyną lub w formie nano.
4. Konsultuj suplementację z lekarzem, szczególnie przy innych lekach.
5. Monitoruj reakcję organizmu i nie ignoruj skutków ubocznych.
6. Korzystaj z rzetelnych źródeł informacji i narzędzi takich jak psycholog.ai, by podejmować świadome decyzje.
7. Pamiętaj: suplement to wsparcie, nie zamiennik zdrowego stylu życia.

Krytyczne myślenie, analiza źródeł i umiejętność odróżnienia faktów od marketingu to najlepsze, co możesz zrobić dla siebie – nie tylko przy wyborze kurkuminy, ale i każdej innej „modnej” substancji.