Badania kliniczne: brutalna prawda, ukryte szanse i szokujące liczby

Pierwszy kontakt z tematem badań klinicznych to zwykle moment, gdy coś w życiu nagle się chwieje: nieuleczalna choroba, brak alternatyw, desperackie szukanie ratunku. Dla innych – fascynująca szansa, by dotknąć nauki na żywo i być częścią przełomowych odkryć. Jednak brutalna prawda jest taka, że świat badań klinicznych to nie tylko laboratoria, białe fartuchy i surowa nauka. To pole walki interesów, nadziei i czasem zawiedzionych oczekiwań. Według najnowszych danych z 2025 roku, Polska inwestuje rekordowe 1,14 mld zł w innowacje biomedyczne, a nowe regulacje UE wymagają bezprecedensowej transparentności. Szokująca statystyka? Tylko co szósty lek testowany w II fazie wchodzi na rynek. Ten artykuł odkryje prawdziwe oblicze badań klinicznych w Polsce — bez cenzury, bez złudzeń, z szansami i zagrożeniami, które mogą dotknąć także Ciebie. Sprawdź, co powinieneś wiedzieć, zanim wejdziesz do tego świata.

Czym naprawdę są badania kliniczne?

Definicja i ewolucja badań klinicznych

Badania kliniczne to nie tylko testowanie nowych leków. To rygorystyczny, wieloetapowy proces naukowy, którego celem jest sprawdzenie skuteczności i bezpieczeństwa nowych terapii, procedur czy urządzeń medycznych. Zaczęło się w XVIII wieku od eksperymentu Jamesa Linda z cytrynami na szkorbut, ale prawdziwy przełom nastąpił w XX wieku wraz z rozwojem randomizacji, podwójnie ślepej próby i wprowadzeniem zasad etyki badań na ludziach. Współczesność wymusza pełną transparentność, czego przykładem jest obowiązkowa prerejestracja prób od 2000 roku na clinicaltrials.gov — to odpowiedź na liczne afery i próby ukrywania niekorzystnych wyników.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie ABM, Wikipedia, cowzdrowiu.pl

Historia nie jest jednak tylko bezpieczną opowieścią o postępie. Każda z tych dat to efekt wcześniejszych błędów, tragedii i kontrowersji – od eksperymentów bez zgody po manipulacje danymi. Dziś badania kliniczne są fundamentem postępu w medycynie, ale ich ciemniejsze strony wciąż kładą się cieniem na tej branży. W Polsce, od wejścia do UE, sektor przeszedł prawdziwą transformację, dostosowując się do restrykcyjnych regulacji i rosnących oczekiwań społecznych.

Dlaczego są tak ważne – nie tylko dla nauki

Badania kliniczne to nie tylko narzędzie nauki – to realny wpływ na zdrowie publiczne, system opieki zdrowotnej i gospodarkę. W 2025 roku polskie ośrodki badawcze notują rekordową liczbę rekrutacji, a dostęp do innowacyjnych terapii staje się szansą dla pacjentów z chorobami onkologicznymi i rzadkimi schorzeniami. Według raportu zwrotnikraka.pl, dla wielu osób udział w badaniu to ostatnia deska ratunku i jedyny sposób na leczenie niedostępne w ramach NFZ.

Ukryte korzyści udziału w badaniach klinicznych:

• Możliwość uzyskania najnowocześniejszych terapii poza standardem leczenia
• Bezpłatna, często wyższej jakości opieka medyczna podczas trwania badania
• Wsparcie emocjonalne i psychologiczne, często lepsze niż w systemie publicznym
• Realny wpływ na przyszłość leczenia i dostęp do pionierskich rozwiązań
• Szansa na współpracę z czołowymi ekspertami i naukowcami

"To nie tylko nauka – to szansa na zmianę życia wielu ludzi." – Anna, uczestniczka badania onkologicznego

Nie sposób przecenić społecznych skutków badań: każda nowa terapia to setki, a czasem tysiące uratowanych istnień. Dla systemów ochrony zdrowia – szansa na zmniejszenie kosztów hospitalizacji i poprawę jakości życia pacjentów. Dla gospodarki – inwestycje, prestiż i rozwój nowych technologii. Jednak o prawdziwych kosztach i ryzykach rzadko mówi się głośno.

Jak działają badania kliniczne – fazy, procesy, realia

Fazy badań klinicznych krok po kroku

Rozumienie faz badań klinicznych to klucz do świadomego podejmowania decyzji przez uczestników. W Polsce, podobnie jak na całym świecie, badania dzielą się na cztery etapy:

1. Faza I: Pierwsze testy na niewielkiej grupie zdrowych ochotników. Celem jest bezpieczeństwo i określenie dawki. W Polsce coraz częściej prowadzone pod ścisłym nadzorem ABM.
2. Faza II: Testy na większej grupie pacjentów z danym schorzeniem, ocena skuteczności i dalszego bezpieczeństwa. Szokujące dane: tylko 1 na 6 leków testowanych na tym etapie wchodzi na rynek (zwrotnikraka.pl, 2025).
3. Faza III: Porównanie z leczeniem standardowym, udział setek lub tysięcy uczestników. Kluczowa dla rejestracji leku, przeprowadzana zgodnie z unijnymi przepisami (od 2025 – obowiązkowa rejestracja w CTIS).
4. Faza IV: Monitorowanie leku już po dopuszczeniu do obrotu. Analiza długoterminowego bezpieczeństwa i skuteczności, często realizowana przez ośrodki publiczne.

Każda faza niesie własne wyzwania. W Polsce głównym problemem bywa rekrutacja odpowiedniej liczby uczestników i spełnienie restrykcyjnych kryteriów unijnych. Równocześnie, dzięki inwestycjom z KPO, rośnie liczba zaawansowanych, wieloośrodkowych projektów.

Kto naprawdę stoi za badaniami?

Za kulisami badań klinicznych kryją się potężni gracze: międzynarodowe koncerny farmaceutyczne, firmy biotechnologiczne, instytuty naukowe i coraz częściej organizacje pozarządowe. W Polsce, według danych ABM i MedicalPress, około 70% badań sponsorują firmy prywatne, a reszta to inicjatywy publiczne lub partnerskie.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie MedicalPress, ABM

Finansowanie to nie tylko liczby – to wpływ na zakres badań, wybór tematów i publikację wyników. Obawy o przejrzystość nie są bezpodstawne. Przykłady z ostatnich lat pokazują, że bez nacisku społecznego i kontroli publicznej, wyniki mogą być manipulowane lub ukrywane.

"Bez funduszy z zewnątrz, badania w Polsce nie mają szans." – Marek, koordynator ośrodka badań klinicznych

Udział w badaniach klinicznych: kto i dlaczego się zgłasza

Motywacje uczestników – od nadziei po desperację

Decyzja o udziale w badaniu klinicznym to złożony proces psychologiczny. Dla jednych to akt nadziei – na leczenie, które nie jest dostępne w systemie publicznym. Dla innych – ostatnia deska ratunku, kiedy standardowe terapie zawodzą. Motywacje bywają różne: ciekawość naukowa, altruizm, chęć „bycia częścią historii”, a czasem po prostu materialna gratyfikacja.

Czego nie mówią o uczestnictwie w badaniach klinicznych?

• Uczestnik staje się obiektem badań – nie zawsze otrzyma nowe leczenie, może trafić do grupy placebo.
• Stres i niepokój związany z nieznanym przebiegiem badania często są bagatelizowane.
• Złożoność dokumentacji potrafi przytłoczyć nawet najbardziej zdeterminowanych.

Red flags przy rozważaniu udziału:

• Brak jasnych informacji o ryzyku i korzyściach
• Presja na szybkie podpisanie zgody bez czasu na refleksję
• Brak dostępu do niezależnego wsparcia psychologicznego lub prawnego
• Nierealistyczne obietnice korzyści

Jak wygląda rekrutacja do badań?

Proces rekrutacji do badań w Polsce jest coraz bardziej sformalizowany i transparentny, choć nie brakuje pułapek.

1. Weryfikacja kwalifikacji: Sprawdzenie kryteriów włączenia i wyłączenia – wiek, stan zdrowia, historia leczenia.
2. Udostępnienie informacji: Przekazanie wyczerpujących materiałów informacyjnych (czasem nawet kilkadziesiąt stron).
3. Konsultacja z lekarzem badaczem: Wyjaśnienie zasad, przebiegu badania i ewentualnych zagrożeń.
4. Podpisanie świadomej zgody: Bez tego ani rusz. Pamiętaj – zawsze możesz się wycofać.
5. Weryfikacja przez komisję bioetyczną: Dodatkowa ochrona praw uczestnika.

Priorytetowa lista do bezpiecznej rekrutacji:

1. Sprawdź, czy badanie jest zarejestrowane w oficjalnej bazie (np. clinicaltrials.gov lub CTIS).
2. Wymagaj kompletnej listy potencjalnych efektów ubocznych.
3. Skonsultuj się z niezależnym lekarzem lub psychologiem przed podjęciem decyzji.
4. Poproś o kontakt do organizacji pacjentów, które mają doświadczenie w danym typie badań.

Coraz więcej rekrutacji odbywa się online – platformy cyfrowe ułatwiają dostęp, ale nie zwalniają z ostrożności. Psychologiczne wsparcie, np. korzystanie z psycholog.ai jako ogólnego zasobu wspierającego emocjonalnie uczestników trudnych procesów klinicznych, bywa coraz cenniejsze.

Bezpieczeństwo i ryzyko: fakty kontra mity

Najczęstsze obawy uczestników

Strach przed nieznanym towarzyszy każdej decyzji o udziale w badaniu klinicznym. Główne obawy dotyczą skutków ubocznych, bezpieczeństwa danych osobowych i ryzyka bycia „królikiem doświadczalnym”. Według aktualnych badań (doz.pl, 2024), większość uczestników przecenia prawdopodobieństwo poważnych powikłań.

Wyjaśnienie kluczowych pojęć bezpieczeństwa w badaniach:

Mity o niebezpieczeństwie badań klinicznych są jednak mocno przesadzone – większość badań jest projektowana z rygorystyczną kontrolą, a uczestnicy są monitorowani częściej niż w tradycyjnym leczeniu.

Jak minimalizować ryzyko? Praktyczne strategie

Bezpieczeństwo uczestnika zaczyna się od zadawania właściwych pytań i świadomego wyboru. Najlepszym sposobem na minimalizację ryzyka jest konsultacja z niezależnym ekspertem, dokładna analiza dokumentów i aktywny udział w każdej fazie badania.

Jak zweryfikować wiarygodność badania klinicznego w Polsce:

1. Sprawdź rejestrację badania w bazie clinicaltrials.gov lub CTIS.
2. Zbadaj opinie wśród uczestników i pacjentów – nie bój się zapytać.
3. Upewnij się, że badanie ma pozytywną opinię komisji bioetycznej.
4. Zweryfikuj, kto jest sponsorem i jaką ma reputację.
5. Przeanalizuj formularz zgody – szukaj niejasnych zapisów i ukrytych kar.

Pamiętaj, że masz prawo zadawać pytania na każdym etapie i wycofać się bez żadnych konsekwencji. Warto szukać wsparcia psychologicznego, szczególnie w obliczu długotrwałego stresu związanego z udziałem w badaniu.

Etyka badań klinicznych: niewygodne pytania i odpowiedzi

Granice moralności: placebo, zgoda, manipulacja

Etyczne dylematy w badaniach klinicznych w Polsce wciąż rozpalają debatę publiczną – od kontrowersji wokół stosowania placebo po zawiłości świadomej zgody i zarzutów manipulacji uczestnikami.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie detektywprawdy.pl, cowzdrowiu.pl

"Nie każde badanie to czysta nauka – gdzie jest granica?" – Jan, bioetyk

W praktyce, nawet najbardziej restrykcyjne zasady bywają obchodzone, a realna ochrona uczestnika zależy przede wszystkim od jakości nadzoru i siły społecznej kontroli.

Prawa uczestnika – co musisz wiedzieć

Każdy uczestnik ma prawo do pełnej informacji, świadomej zgody, ochrony danych osobowych i wycofania się z badania w dowolnym momencie. W Polsce obowiązują przepisy ustawy o badaniach klinicznych oraz rozporządzenia unijne (Clinical Trials Regulation).

Wsparcie emocjonalne to często pomijany, a kluczowy aspekt. W trudnych sytuacjach warto korzystać z takich narzędzi, jak psycholog.ai, oferujących ogólne wsparcie emocjonalne podczas udziału w badaniach klinicznych.

Badania kliniczne w Polsce – gdzie jesteśmy dziś?

Statystyki, trendy, liderzy

Rok 2025 to przełom dla polskich badań klinicznych. Według MedicalPress, dzięki środkom z KPO liczba projektów rośnie o 20% rocznie, a Polska jest w czołówce państw regionu pod względem rekrutacji do badań onkologicznych.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie MedicalPress, zwrotnikraka.pl, clinicaltrials.gov

Dominują badania onkologiczne, neurologiczne i dotyczące chorób rzadkich. W ostatnich latach coraz więcej projektów dotyczy innowacji cyfrowych i telemedycyny. Liderzy to ośrodki akademickie w Warszawie, Krakowie i Poznaniu.

Kluczowe innowacje i przełomowe przypadki

Wśród najciekawszych przypadków ostatnich lat wymienić można wprowadzenie immunoterapii nowotworowej oraz badania nad lekami na rdzeniowy zanik mięśni. Dzięki polskim badaniom klinicznym dzieci z SMA mają dostęp do terapii, które kilka lat temu były poza zasięgiem.

Nieoczywiste zastosowania badań klinicznych w Polsce:

• Testowanie nowatorskich rozwiązań digital health dla seniorów z demencją
• Weryfikacja skuteczności mindfulness w terapii PTSD
• Badania nad wpływem sztucznej inteligencji na szybkość diagnozowania chorób psychicznych

Dwa przypadki warte szczególnej uwagi: W 2024 roku zespół z Warszawy przeprowadził badanie, w którym nowa terapia komórkowa pozwoliła 30% pacjentów onkologicznych osiągnąć całkowitą remisję. W innym projekcie, dzięki współpracy z międzynarodową firmą biotechnologiczną, zidentyfikowano mutację genetyczną odpowiedzialną za rzadką neuropatię – pierwszy taki przypadek w Polsce.

Największe kontrowersje i medialne afery

Głośne porażki i ich konsekwencje

Nie wszystko w świecie badań klinicznych błyszczy nowoczesnością. W 2022 roku w jednym z warszawskich ośrodków doszło do tragicznej pomyłki – źle dobrana dawka eksperymentalnego leku doprowadziła do poważnych powikłań u kilkorga pacjentów. Sprawa odbiła się szerokim echem, skutkując surowszymi kontrolami i czasowym zawieszeniem niektórych projektów.

Ta wpadka pokazała, jak krucha bywa granica między postępem a ryzykiem. Nowe procedury nie wyeliminowały jednak wszystkich problemów – presja czasu, niedofinansowanie czy nadmierna pewność siebie sponsorów nadal prowadzą do błędów.

"Wpadka jednej firmy może zachwiać zaufaniem do wszystkich." – Ola, pacjentka

Manipulacje danymi i ukryte interesy

Manipulacje wynikami badań klinicznych budzą największe kontrowersje. Znane są przypadki „znikania” niekorzystnych wyników, opóźniania publikacji czy wybiórczego raportowania. Te praktyki podważają zaufanie nie tylko do konkretnych firm, ale do całej branży.

Jak rozpoznać nieuczciwe praktyki badawcze?

• Brak transparentności co do wyników poszczególnych faz badania
• Niezgodność prezentowanych danych z rejestrami oficjalnymi
• Opóźnienia w publikacji lub brak dostępu do pełnych wyników
• Wycofywanie się sponsorów w momencie pojawienia się trudnych pytań

Kluczową rolę odgrywają dziennikarze śledczy i sygnaliści, którzy często jako pierwsi ujawniają nieprawidłowości. Media nie tylko nagłaśniają afery, ale wymuszają zmiany w przepisach i zwiększają presję społeczną na transparentność.

Jak się przygotować – praktyczny przewodnik dla uczestników

Checklist: na co zwracać uwagę przed podpisaniem zgody

Wybór udziału w badaniu to decyzja, której nie należy podejmować pochopnie. Oto praktyczna lista, która pomoże uniknąć najczęstszych pułapek:

1. Zidentyfikuj, kto jest sponsorem badania i sprawdź jego reputację.
2. Upewnij się, że badanie widnieje w oficjalnych rejestrach (CTIS, clinicaltrials.gov).
3. Przeczytaj szczegółowo formularz świadomej zgody – zwróć uwagę na niejasności.
4. Sprawdź, jakie są kryteria wyłączenia i co dzieje się z danymi po zakończeniu badania.
5. Skonsultuj się z niezależnym ekspertem lub organizacją pacjentów.
6. Zapytaj o dostępność wsparcia psychologicznego i kontakt z innymi uczestnikami.

Interpretacja dokumentów bywa trudna – nie krępuj się zadawać pytań i oczekuj jasnych odpowiedzi. Krytyczne podejście do formularza zgody uratuje Cię przed niespodziankami.

Najczęstsze błędy i jak ich unikać

Nowi uczestnicy badań klinicznych często popełniają powtarzalne błędy, które mogą kosztować zdrowie lub poczucie bezpieczeństwa.

Typowe pułapki:

• Podpisanie zgody pod presją, bez pełnego zrozumienia dokumentów
• Ufanie wyłącznie opiniom sponsorów, bez konsultacji z niezależnym źródłem
• Zlekceważenie własnych ograniczeń zdrowotnych lub psychicznych
• Ignorowanie sygnałów ostrzegawczych (np. nierealistycznych obietnic)

Aby zmaksymalizować korzyści, warto wyznaczyć własne granice, dopytywać o szczegóły i aktywnie uczestniczyć w każdej fazie badania. Monitoruj swój stan zdrowia i nie bój się korzystać z narzędzi wspierających emocjonalnie, takich jak psycholog.ai.

Przyszłość badań klinicznych: trendy, technologie, społeczne dylematy

Digitalizacja i AI w badaniach klinicznych

Rewolucja cyfrowa wkroczyła także do świata badań klinicznych. Coraz więcej rekrutacji, monitorowania oraz analizy danych odbywa się online, a sztuczna inteligencja wspiera projektowanie protokołów i przetwarzanie wyników. W Polsce powstają projekty wykorzystujące AI do szybszego wykrywania skutków ubocznych i przewidywania skuteczności terapii.

Nowe technologie niosą jednak ryzyka – cyberbezpieczeństwo, błędy algorytmów, utrata indywidualnego podejścia do uczestnika. Polska, jako jeden z liderów digitalizacji sektora medycznego w regionie, doświadcza zarówno korzyści, jak i wyzwań związanych z tym trendem.

Co zmieni się dla uczestników?

Dzięki digitalizacji uczestnicy badań zyskują większą autonomię: rekrutacja online, zdalne wizyty kontrolne, personalizowane podejście dzięki analizie big data. Jednocześnie rośnie ryzyko wykluczenia cyfrowego i utraty bezpośredniego kontaktu z lekarzem.

Najważniejsze trendy, które każdy uczestnik powinien znać:

• Wzrost liczby badań hybrydowych (online/offline)
• Integracja narzędzi do monitorowania zdrowia w czasie rzeczywistym
• Rosnące znaczenie kompetencji cyfrowych wśród pacjentów
• Coraz większa rola supportu psychologicznego online

Debata publiczna wokół tych zmian nabiera tempa, a społeczeństwo coraz częściej domaga się jasnych zasad i skutecznej ochrony praw uczestników.

Badania kliniczne a polskie społeczeństwo – wpływ, wyzwania, nadzieje

Jak badania zmieniają system ochrony zdrowia

Badania kliniczne są dziś jednym z filarów systemu ochrony zdrowia w Polsce. Dzięki nim rośnie dostęp do nowoczesnych terapii, a szpitale i przychodnie zyskują dodatkowe środki na rozwój infrastruktury i edukację kadry.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie MedicalPress, ABM

Nie można jednak zapominać o problemach: nie zawsze każdy pacjent zyskuje, a presja na szybkie wyniki czasem prowadzi do obniżenia standardów. Ostateczny bilans zależy więc od jakości nadzoru i poziomu społecznej debaty.

Społeczna percepcja i walka z mitami

W Polsce zaufanie do badań klinicznych rośnie, ale nadal około 40% społeczeństwa obawia się „bycia królikiem doświadczalnym” (badanie ABM, 2024). Najczęstsze mity to przekonanie o niebezpieczeństwie, ukrywaniu skutków ubocznych i braku praw uczestnika.

Najtrwalsze mity o badaniach klinicznych w Polsce:

• Każdy uczestnik jest traktowany jak obiekt, a nie człowiek
• Badania kliniczne to „ostatnia deska ratunku” bez realnych szans na sukces
• Lekarze ukrywają prawdziwe ryzyko przed pacjentem
• Dane osobowe są zawsze wykorzystywane komercyjnie

Sposobem na lepszą debatę jest edukacja, transparentność oraz promowanie niezależnych źródeł informacji. Warto zachęcać społeczeństwo do stawiania pytań i zgłaszania nieprawidłowości.

Gdzie szukać pomocy i informacji – przewodnik po wiarygodnych źródłach

Polskie i międzynarodowe bazy badań klinicznych

Najpewniejszym sposobem na weryfikację wiarygodności badania są oficjalne rejestry:

• ClinicalTrials.gov – międzynarodowa baza, dostępna po polsku
• CTIS (EU Clinical Trials Information System) – oficjalny system UE, obowiązkowy od 2025 roku
• ABM – Pacjent w badaniach – polska platforma informacyjna

Jak unikać fałszywych ogłoszeń o badaniach?

• Sprawdzaj, czy badanie jest rejestrowane w oficjalnej bazie
• Unikaj ofert wymagających wpłaty za udział
• Weryfikuj, czy kontakt do sponsorów jest oficjalny i zweryfikowany
• Konsultuj się z organizacjami pacjentów lub niezależnymi ekspertami

Wsparcie emocjonalne i psychologiczne dla uczestników

Nie każdy uczestnik badań klinicznych jest gotowy na psychiczne obciążenie, które bywa ukrytym kosztem udziału. Warto pamiętać o znaczeniu wsparcia emocjonalnego, dostępnego nie tylko w dużych ośrodkach, ale także online – psycholog.ai to przykład narzędzia ogólnie wspierającego emocjonalnie uczestników w trudnych momentach.

Praktyczne porady na każdy etap badania:

1. Przed badaniem: konsultuj się z bliskimi, korzystaj z niezależnych źródeł informacji, zadawaj pytania.
2. W trakcie: monitoruj swoje emocje, nie bój się prosić o przerwę, korzystaj ze wsparcia psychologicznego.
3. Po badaniu: utrzymuj kontakt z zespołem badawczym, informuj o ewentualnych skutkach ubocznych, korzystaj z grup wsparcia.

Codzienne ćwiczenia mindfulness i techniki radzenia sobie ze stresem mogą znacząco poprawić komfort psychiczny uczestnika.

Podsumowanie: badania kliniczne bez cenzury – co każdy powinien wiedzieć

Najważniejsze wnioski i wezwanie do refleksji

Świat badań klinicznych jest pełen paradoksów: z jednej strony ratuje życie, z drugiej potrafi je skomplikować. Daje nadzieję, ale wymaga odwagi i krytycznego myślenia. Szokujące liczby – tylko co szósty lek z II fazy trafia do użytku – pokazują, że nawet najlepsze projekty nie dają gwarancji sukcesu. Jednak bez badań klinicznych nie byłoby postępu. To właśnie Twoja świadomość i zaangażowanie mogą zmienić reguły tej gry.

Nie bój się zadawać trudnych pytań. Zamiast ślepo wierzyć w obietnice, doceniaj własną rolę w procesie. Jeśli ten temat dotyczy Ciebie lub Twoich bliskich – zadbaj o rzetelną wiedzę, wsparcie i prawo do wyboru. Badania kliniczne to nie tylko nauka – to gra o wielką stawkę, w której każdy głos, każde doświadczenie i każda decyzja mają znaczenie.

Co dalej? Twoja rola w świecie badań klinicznych

Chociaż świat badań klinicznych bywa hermetyczny, to właśnie otwartość, krytyczne myślenie i społeczne zaangażowanie mogą go zmienić. Możesz działać – jako uczestnik, edukator, sygnalista lub po prostu świadomy rozmówca. Rzetelna wiedza i wsparcie są na wyciągnięcie ręki.

Jak możesz włączyć się w temat badań klinicznych w Polsce?

• Bądź na bieżąco z oficjalnymi rejestrami badań i nowościami branżowymi
• Wspieraj organizacje pacjentów i dziel się doświadczeniami
• Edukuj innych, obalaj mity i walcz o transparentność
• Korzystaj z narzędzi do wsparcia emocjonalnego – nawet jeśli nie bierzesz udziału w badaniach, możesz pomóc bliskim
• Reaguj na nieprawidłowości – zgłaszaj je odpowiednim instytucjom

"Twój głos ma znaczenie – przyszłość badań zależy od każdego z nas." – Ewa, pacjentka i aktywistka

Badania kliniczne to coś więcej niż tylko eksperymenty – to realna walka o lepszą jakość życia, sprawiedliwość i szansę na zmiany. Nie pozwól, by decyzje zapadały bez Twojego udziału.